Kalwaria Wejherowska, zwana również Jerozolimą Kaszubską, to niezwykły kompleks sakralny położony na malowniczych wzgórzach otaczających Wejherowo. Ta perła architektury barokowej i duchowa stolica Kaszub przyciąga zarówno pielgrzymów, jak i turystów, oferując niezapomniane doświadczenia duchowe i estetyczne. Założona w XVII wieku przez Jakuba Wejhera, kalwaria ta jest nie tylko świadectwem głębokiej wiary, ale również fascynującym przykładem sztuki i architektury barokowej na Pomorzu.
Historia Kalwarii Wejherowskiej
Kalwaria Wejherowska powstała w latach 1649-1655 z inicjatywy wojewody malborskiego Jakuba Wejhera. Była to czwarta kalwaria założona na terenach ówczesnej Rzeczypospolitej, po Kalwarii Zebrzydowskiej, Pakoskiej i Żmudzińskiej. Inspiracją dla jej powstania była osobista historia Wejhera, który podczas wyprawy wojennej do Rosji złożył śluby, że jeśli przeżyje, ufunduje świątynię i klasztor.
Projekt kalwarii został starannie zaplanowany przez cysterskiego mnicha, ojca Roberta z Werden, który dokonał precyzyjnych pomiarów, aby odległości między poszczególnymi stacjami odpowiadały tym w Jerozolimie. To niezwykłe podejście do projektowania sprawia, że spacerując po Kalwarii Wejherowskiej, można niemal fizycznie odczuć drogę, którą przebył Jezus.
Architektura i układ Kalwarii
Kalwaria Wejherowska składa się z 26 kaplic rozsianych na trzech wzgórzach: Górze Oliwnej, Syjonie i Golgocie. Każda z kaplic reprezentuje inny etap Męki Pańskiej, tworząc razem spójną narrację pasyjną. Architektura kaplic jest zróżnicowana – od prostych, niewielkich budowli po bardziej rozbudowane struktury, wszystkie utrzymane w stylu barokowym.
Kaplica Wniebowstąpienia
Jedną z najbardziej imponujących jest Kaplica Wniebowstąpienia, wieńcząca szczyt Góry Oliwnej. Jej wnętrze zdobi obraz olejny przedstawiający scenę Wniebowstąpienia, a w posadzce można zobaczyć wykute ślady stóp, symbolizujące ostatnie chwile Chrystusa na ziemi. Ta kaplica, ufundowana przez Joannę Katarzynę Radziwiłłównę, drugą żonę Jakuba Wejhera, jest doskonałym przykładem barokowej architektury sakralnej.
Kaplica Spotkania Chrystusa z Matką Bożą
Szczególne wrażenie robi Kaplica Spotkania Chrystusa z Matką Bożą, uznawana za jedną z najpiękniejszych w całym kompleksie. Jej rotundowa forma na planie róży oraz bogata ornamentyka flamandzka lub niderlandzka zachwycają każdego odwiedzającego. Wewnątrz znajduje się wyjątkowy obraz namalowany na blasze cynowej, przedstawiający tytułową scenę spotkania.
Duchowe znaczenie Kalwarii
Kalwaria Wejherowska to nie tylko zabytek architektury, ale przede wszystkim miejsce głębokiej duchowości. Przez wieki pełniła rolę ważnego ośrodka pielgrzymkowego, przyciągając wiernych z całych Kaszub i beyond. Odpusty kalwaryjskie, odbywające się kilka razy w roku, gromadzą tysiące pielgrzymów, którzy przemierzają dróżki kalwaryjskie, rozważając kolejne stacje Męki Pańskiej.
Spacerując po kalwarii, można niemal fizycznie odczuć ciężar historii i duchowości tego miejsca. Cisza lasu, przerywana jedynie szumem wiatru i śpiewem ptaków, sprzyja kontemplacji i modlitwie. Każda kaplica opowiada inną historię, pozwalając odwiedzającym głęboko przeżyć wydarzenia Wielkiego Tygodnia.
Kalwaria jako atrakcja turystyczna
Choć pierwotnie stworzona jako miejsce kultu religijnego, Kalwaria Wejherowska przyciąga również turystów zainteresowanych historią, architekturą i pięknem przyrody. Malownicze położenie kaplic w starym lesie tworzy niezwykłą scenerię, idealną do długich, refleksyjnych spacerów.
Kalwaria Wejherowska jest otwarta dla zwiedzających przez cały rok. Wstęp na teren kalwarii jest bezpłatny. Dla grup zorganizowanych istnieje możliwość zamówienia przewodnika poprzez kontakt z klasztorem franciszkanów w Wejherowie. Najlepszy dojazd do kalwarii to droga prowadząca z centrum Wejherowa – można dojechać samochodem lub skorzystać z komunikacji miejskiej (autobusy kursujące w kierunku ul. Kalwaryjskiej). Parking dla samochodów znajduje się u podnóża kalwarii.
Kalwaria w różnych porach roku
Kalwaria Wejherowska zachwyca o każdej porze roku. Wiosną kaplice otaczają kwitnące krzewy i drzewa, tworząc bajkową scenerię. Latem gęste korony drzew dają schronienie przed upałem, czyniąc spacer po kalwarii przyjemnym nawet w najgorętsze dni. Jesienią las mieni się wszystkimi odcieniami złota i czerwieni, tworząc niezapomniane tło dla barokowych kaplic. Zima natomiast okrywa kalwarię białym puchem, nadając jej mistyczny, niemal bajkowy charakter.
Znaczenie kulturowe
Kalwaria Wejherowska to nie tylko miejsce kultu religijnego, ale również ważny ośrodek kultury kaszubskiej. Przez wieki była ostoją polskości w okresie zaborów, a franciszkanie opiekujący się kalwarią drukowali modlitewniki i kazania w języku polskim, podtrzymując narodową tożsamość. Do dziś kalwaria jest miejscem, gdzie kultywuje się kaszubskie tradycje i język.
Podsumowanie
Podsumowując, Kalwaria Wejherowska to miejsce, które łączy w sobie duchowość, historię, architekturę i piękno przyrody. To nie tylko cel pielgrzymek i ważny zabytek, ale również przestrzeń, gdzie można odnaleźć ciszę, spokój i inspirację. Niezależnie od tego, czy jest się osobą wierzącą, miłośnikiem historii czy po prostu poszukiwaczem pięknych miejsc, Kalwaria Wejherowska oferuje niezapomniane doświadczenia. Jej unikalna atmosfera, bogata symbolika i malownicze położenie sprawiają, że każda wizyta w tym miejscu staje się podróżą nie tylko w przestrzeni, ale i w czasie, pozwalając odkryć na nowo wartości duchowe i kulturowe, które kształtowały tożsamość tego regionu przez wieki.
