Ruina gotyckiego Kościoła w Rumi 

Wybierając się do Rumi, warto wcześniej dowiedzieć się co zobaczyć w tych regionach. Jednym z najstarszych zabytków w rejonach Pomorza jest Ruina gotyckiego Kościoła w Rumi, znajdują się tutaj również pozostałości starego cmentarza. Pierwsza wzmianka o Kościele była już w XIII wieku. Dawny Kościół został wybudowany dokładnie w 1253 roku w momencie, gdy jego patronem został święty Stanisław. Początkowo Kościół w Rumi posiadał drewnianą konstrukcję usytuowaną na kamiennym fundamencie. Niestety szybko uległ zniszczeniu. Dzięki specjalnym zabezpieczeniom, które zostały zamontowane pod nadzorem konserwatorów zabytków, część pozostałości miała szanse przetrwać i jest chroniona pod nadzorem prawa. Do dzisiaj zachowane są jego ruiny, między innymi szczątku murów gotyckiego prezbiterium. Wokół Kościoła można dostrzec stare nagrobki pochodzące z XIX i XX wieku. W planach jest odbudowa świątyni. Ruiny gotyckiego Kościoła w Rumi można zwiedzać codziennie od poniedziałku do niedzieli, przez całą dobę. 

Historia zabytkowego Kościoła w Rumi

Jak nam już wiadomo pierwsza wzmianka o Kościele w Rumi pod wezwaniem św. Stanisława, św. Mikołaja i Krzyża Świętego miała miejsce w 1253 roku. Chodzą podejrzenia, że Kościół został wybudowany już nieco wcześniej. W XIII wieku Rumia była wyznaczona przez cystersów oliwskich. Do jej terenów należał wtedy ośrodek parafialny dla północnej części Kępy Oksywskie, który obejmował 9 wsi. Do dzisiaj zachowały się 4 z nich, mianowicie: Mosty, Pierwoszyno, Kosakowo i Dębogórze. Zakonowi bardzo zależało wtedy na stworzeniu parafii w Rumi, w której skład wchodziłyby wspomniane już wcześniej wsie. Po przegranej walce o Kępę z norbertankami, w Rumi powstał wielki folwark cysterski specjalizujący się głównie w hodowli owiec. Należał on do opata oliwskiego i stanowił dla pobliskiej okolicy największy ośrodek gospodarczy i administracyjny.  

Kościół w Rumi 

W centrum Rumi pierwszy powstały tam Kościół był najprawdopodobniej drewniany, który szybko został zlikwidowany. Na jego fundamencie w XV wieku powstała murowana świątynia, która stanowiła unikatowy przykład wiejskiej, gotyckiej architektury sakralnej. Charakterystycznymi cechami Kościoła w Rumi były wmurowane w ściany kamienie polne oraz ozdobny układ cegieł, które były kolejno przeplatane warstwą licową układane w taki sposób, że główki jednej warstwy wypadały na osiach wozówek warstwy poniżej i powyżej. Kościół był w formie prostokąta o wymiarach 17,3 m długości oraz 7,8 m szerokości. Świątynia posiadała piękne półkoliste okna, przez które wpadały promienie słońca. Od strony południowej do bryły Kościoła była niewielka kruchta służąca do przechowywania mar i feretronów. W ścianach świątyni były specjalnie wyryte wnęki, w których miały być umieszczane figurki sakramentalne. Kościół był też wyposażony w wieże, ale w latach pruskich została rozebrana. Nie pozwolono na budowanie nowej, a znajdujące się w niej dzwony przeniesiono do drewnianej dzwonnicy. 

Kościół w Rumi w XX wieku 

W roku 1938 wnętrze Kościoła w Rumi zastąpiono częściowo betonową, a częściowo z płytek kamiennych posadzką. Przy ołtarzu w wyrytych wnękach ustawiono dwie figury, jedna przedstawiała Marię z Dzieciątkiem podającym jabłko, a druga św. Anny. W Kościele znajdowały się trzy ołtarze, z których najcenniejszy był późnorenesansowy, dwukondygnacyjny ołtarz z 1584 roku. Na wyższej kondygnacji był ustawiony mniejszy obraz Droga do Emaus. Ołtarz po przeróbkach przed 1918 rokiem przeniesiony został na część nowego kościoła znajdującego się z lewej strony. Ostatecznie powstał Ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa, a w skład całego Kościoła w Rumi wchodziły barokowe organy sześciogłosowe, trzy dzwony, osiemnastowieczny feretron, ambona, świeczniki i lichtarze z brązu pochodzące z czasów późnośredniowiecznych. Cmentarz natomiast, który w początkowym okresie był otoczony murem, to w latach trzydziestych XX wieku został zastąpiony drewnianym płotem.